Rechtsvormen: belasting betalen of je huis verkopen?

De keuze voor de rechtsvorm maakt veel uit. Bij sommige vormen betaal je meer belasting, maar ben je bijvoorbeeld als privépersoon aansprakelijk. En kun je je huis kwijtraken bij een grote schade. Maar wat is een rechtsvorm? En waaruit kun je kiezen en waar moet je dan op letten? Blijft een rechtsvorm altijd hetzelfde? Vragen waar je niet alleen tegenaan loopt als je een bedrijf start. Ook als je bedrijf een tijd bestaat zijn deze vragen van belang. Daarom gaan we in deze blog in op rechtsvormen.
Een rechtsvorm is een juridische term. Het geeft aan welke vorm je bedrijf heeft voor de wet. De keuze voor een rechtsvorm heeft veel gevolgen. Bijvoorbeeld of je met je privévermogen aansprakelijk bent. Dat betekent dat als je aansprakelijk bent, je niet alleen betaalt met geld van je bedrijf. Maar ook van je privérekening of zelfs je huis. Maar de keuze bepaalt ook in hoeverre je welke belasting betaalt. Er zijn twee hoofdgroepen van rechtsvormen: met en zonder rechtspersoonlijkheid. Een rechtspersoonlijkheid hebben betekent dat een onderneming zelfstandig schulden en bezittingen heeft. En daarmee dus een eigen vermogen heeft dat in de boekhouding gescheiden. Het grootste verschil is dat je bij een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid aansprakelijk bent met je privévermogen voor de schulden van je bedrijf. Als er wel een rechtspersoonlijkheid is, is dat meestal niet zo.

Binnen de groep van rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid vallen de eenmanszaak, de maatschap, de vennootschap onder firma (vof) en de commanditaire vennootschap. Verreweg de meeste bedrijven kiezen de eenmanszaak. Dit is de meest eenvoudige vorm, snel een eenvoudig op te richten en vaak is er aan het begin het meeste belastingvoordeel. Als je samen met iemand anders je bedrijf begint, is een vennootschap onder firma vaak een goede keuze. Het belangrijkste daarbij is dat iedere vennoot iets inbrengt. Dat kan geld zijn, spullen of arbeid. Een vergelijkbare vorm voor het samen uitoefenen van een beroep is een maatschap. Vaak gebeurt dat bij medische beroepen of bijvoorbeeld als agrariër of advocaat. Een commanditaire vennootschap is een oplossing als je bijvoorbeeld te weinig kapitaal hebt. In dat geval wordt degene die je daarmee helpt een stille vennoot.

Bij al deze vormen ben je in principe aansprakelijk met je privévermogen voor schulden van je bedrijf. Bij de andere vormen, zoals een besloten of naamloze vennootschap is dat niet het geval. 

Als je begint met je bedrijf kies je voor een rechtsvorm. Die vorm past op dat moment bij je bedrijf, maar wat als dat verandert? Kun je de rechtsvorm zomaar veranderen? Een andere rechtsvorm kan een betere keuze zijn als er bijvoorbeeld een nieuwe vennoot bij komt. Of als je personeel gaat aannemen. Ben je dat van plan? Laat je dan goed adviseren over de fiscale gevolgen. Voor de Belastingdienst is het wijzigen van de rechtsvorm in principe hetzelfde als stoppen met je bedrijf. Dat kan grote gevolgen hebben.

Een rechtsvorm is bepalend voor je bedrijf. Het belangrijkste is of er wel of geen rechtspersoonlijkheid is. Aansprakelijk zijn voor de schulden van je bedrijf kan ook impact hebben op hoe je je privézaken geregeld hebt. En voor sommige rechtsvormen is bijvoorbeeld een minimumkapitaal nodig. Ook voor je verzekeringen kan de keuze voor een rechtsvorm uitmaken. Je bedrijfsaansprakelijkheids­verzekering is bijvoorbeeld aangepast op de rechtsvorm van je bedrijf. Bovendien kun je andere behoeftes hebben als je weet dat je ook aansprakelijk kunt zijn met je privévermogen. En denk ook aan een situatie waarin je bestuurder van een onderneming bent en je een bestuurdersaansprakelijk­heidsverzekering nodig hebt. Begin daarom met het in kaart brengen van je plannen:

  • Met wie begin of heb je je bedrijf? Wat is de rol van de andere personen?
  • In hoeverre wil of kun je aansprakelijk zijn met privévermogen?
  • Laat je adviseren over de fiscale gevolgen van je keuze